Tô Lịch Giang Thần – Truyền Thuyết Về Một Dòng Sông Thiêng
Tô Lịch Giang Thần – Truyền Thuyết Về Một Dòng Sông Thiêng ?Tô Lịch, con sông chảy qua giữa lòng thủ đô Hà Nội đã có từ xa xưa, cách đây hơn nghìn năm văn hiến. Sông được coi là long mạch, tuyến giao thông đường thủy quan trọng chạy từ phía Đông Nam vào thành Thăng Long.
?♂️Theo dân gian, tên con sông có từ thời cuối thế kỷ thứ III với thần tích về một người có tên Tô Lịch.
??Theo sách Việt điện u linh, vốn thời Bắc thuộc, ở Long Đỗ có ông Tô Lịch làm quan, được phong vương. Ông là một người thanh liêm, đức độ được nhân dân kính yêu. Lúc nhà Tấn đô hộ gặp phải nạn thiên tai, mất mùa đói rét ông đã cho dân vay thóc, cứu trợ được triều đình khen ngợi, từ đó mà lấy Tô Lịch làm tên làng. Người dân phong ông là Long Đỗ Thần hay Tô Lịch Giang Thần.
?Đời Đường Mục Tông, Lý Nguyên Gia được giao làm quan đô hộ, thấy ngoài cửa bắc thành có dòng nước chảy ngược nên dời phủ tới bên sông để tránh dân làm loạn. Một ngày kia, ông họp bàn hỏi ý kiến của các bô lão và quyết định tôn Tô Lịch lên làm Thành hoàng, đúng đêm đó Lý quan gặp mộng thấy một ông lão râu tóc bạc phơ cưỡi con hươu trắng đến tạ ơn, khuyên ông phải sống ngày thẳng, công minh với dân chúng. Lý Nguyên Gia tỉnh dậy mới hay thần đã linh ứng trên mảnh đất thiên này.
?Đến thời Cao Biền sang làm Tiết độ sứ thì gặp phải chuyện quái dị. Lúc bấy giờ Cao gia cho xây thành Đại La thì khi cưỡi thuyền trên sông thấy một lão già tóc bạc, gương mặt kỳ dị đang tắm giữa dòng. Biền lại gần dò hỏi thì biết ông lão họ Tô tên Lịch, có nhà giữa sông. Ông lão trả lời liền đập nước mù mịt, biến mất. Cao Biền biết mình đã gặp thần linh liền gọi con sông là Tô Lịch.
?Một buổi sớm khác, Biền ra đứng ở bờ sông Lô Giang, thuộc phía Đông Nam thành La thì thấy gió lớn nổi lên, mặt nước xáo động rồi xuất hiện một vị cao nhân đứng trên mặt nước, thân cao hơn hai trượng mặc áo vàng, đầu đội mũ tím, tay cầm vàng chập chờn lên xuống trên không. Biền trông thấy liền cả kinh, muốn yểm thần nhưng không được. Đêm đó, Biền mơ thấy thần linh ứng báo mộng nói là thần Long Đỗ đến xem xét tình hình nơi đây. Sáng hôm sau, Biền liền cho lập đàn cúng trong ba ngày đêm, dán bùa để trấn áp thần nhưng lễ vật đều rơi xuống đất, biến thành tro bụi tan vào không trung. Biền thấy thế than rằng: Xứ này có linh thần, không thể lưu lại lâu được sẽ chuốc họa vào thân, ta phải trở về phương Bắc (Trung Quốc). Quả nhiên, sau đó Biền được Đường Ý Tông triệu về và bị sát hại.
?Đến đời Lý Công Uẩn dời đô về Đại La đổi tên thành Thăng Long, có nhiều lần nhà vua mơ thấy thần đến bên bệ rồng hô vạn tuế.
✨Vua liền cười hỏi: Tôn thần muốn giữ hương lửa tới trăm năm sao?
✨Vị thần đáp rằng: Chỉ mong thánh thọ lâu dài, cơ đồ bền vững, trong triều ngoài quận yên bình thì chúng thần giữ được hương lửa không chỉ một trăm năm.
☄️Sau đó, nhà vua đã sai quan đến tế, phong thần Tô Lịch làm Quốc đô Thăng Long Thành hoàng đại vương, nghĩa là vị Thành hoàng của toàn cõi kinh thành Thăng Long. Sau này đến đời Trần, thì phong Tô Lịch Giang Thần thành Bảo quốc Trấn linh Định bang Quốc đô Thăng Long Thành hoàng đại vương.
